Please select a page template in page properties.

Licentieovereenkomsten

One of the most effective ways of communicating permissions to potential reusers of data are licences | DCC,  2014

Het duidelijk aangeven van rechten voor hergebruik is een belangrijke voorwaarde om aan de R (Reusable) in FAIR datamanagement te voldoen. Een licentieovereenkomst is een rechtmatig instrument dat vooraf bepaalt wat hergebruikers en computers mogen met (meta)data, software, code en databases. In deze paragraaf passeren mogelijke licenties de revue.  

Creative Commons licenties voor data

Het duidelijk - en machineleesbaar - aangeven van rechten voor hergebruik is een belangrijke voorwaarde om aan de R (Reusable) in FAIR datamanagement te voldoen. Met Creative Commons licenties (2017) kan dat. De belangrijkste kenmerken van het gebruik van Creative Commons licenties voor het licenseren van gegevens, datasets en databases zijn:

  • Het gebruiksgemak van de licenties;
  • De wijde verspreidheid en grote bekendheid van de licenties;
  • Hun beschikbaarheid in machineleesbare vormen en in een vorm die te lezen is door mensen. Op deze manier weten zowel onderzoekers als computers onmiddellijk weten wat ze met de gegevens mogen doen;

Bovenstaande kenmerken verhogen de kans dat gelicenseerde data of software ook daadwerkelijk wordt hergebruikt. Om hergebruik van datasets en software zo waarschijnlijk mogelijk te maken, is het zinvol binnen de CC-licenties een licentie te kiezen die: 

  • De onderzoeksgegevens beschikbaar maakt voor een zo breed mogelijk publiek;
  • Het breedst mogelijke gebruik mogelijk maakt.

De houder van een databank kan een Creative Commons licentie gebruiken om gebruik toe te staan dat onder het databankenrecht problemen op zou kunnen leveren. 

CC0 voor de R in FAIR

De CC0 Public Domain Dedication licentie (Creative Commons, n.d.a.) is speciaal gemaakt om juridische en technische obstakels voor het hergebruik van onderzoeksdata uit de weg te ruimen. In een blog van Dryad (2011) wordt haarfijn uitgelegd waarom CC0 essentieel is als je een voorstander bent van hergebruik van data. Het komt erop neer dat je hergebruik moeilijk en zelfs onmogelijk kunt maken als hergebruikers verschillende datasets willen combineren en de licenties matchen niet.  

Creative Commons heeft een lijst met voorbeelden verzameld van organisaties die CC0 gebruiken (Creative Commons, n.d.b.).

Licenties voor software en code

Creative Commons licenties zijn niet geschikt voor software. Daar zijn andere licenties voor (GitHub, n.d.), zoals:

 

In de spotlight


Licenties bij DANS en 4TU.ResearchData

Bij het publiceren van data in een data-archief wordt er een licentie toegekend. Een licentieovereenkomst is een wettelijke regeling tussen de deponeerder van de data en het archief, waarin wordt aangegeven wat een gebruiker met de gegevens mag doen.

  • DANS
    DANS kent een licentieovereenkomst voor het publiceren van data in DANS EASY (DANS, 2016).  
    Datasets waarvoor de toegangscategorie Open Access (CC0 Waiver) is gekozen kunnen door iedereen zonder enige beperking gedownload en gebruikt worden. Datasets waarvoor de toegangscategorieën Open Access for Registered Users of Restricted Access zijn gekozen kunnen alleen door geregistreerde gebruikers gedownload en gebruikt worden.
  • 4TU.ResearchData
    Bij het publiceren van data in 4TU.ResearchData kiest de deponeerder een licentie. Er wordt op de website uitleg gegeven over de mogelijke en aangeraden licenties voor data en voor software en code (4TU.ResearchData, n.d.). 

Hulpmiddelen om een licentie te kiezen voor data of software

Hulp nodig bij het kiezen van een licentie? Neem eens een kijkje bij de volgende hulpmiddelen:  

  • De licentiekiezer helpt bij het kiezen van de juist licentie voor data of software (License Selector, n.d.).
  • Wil je enkel open source software licenseren? Gebruik dan 'Choose a license' (GitHub, n.d.).    

Bronnen 

Klik om te openen/sluiten

NB (2023): Some of these sources may no longer be maintained or may have moved URLs. The E4DS website is currently being updated; for archival reasons, we will not update this particular source list, but encourage you to search for them via your favourite search engine or to ask our coaches for their recommendations. Apologies for any inconvenience!

 

4TU.Centre for Research Data (n.d.). Licensing. https://researchdata.4tu.nl/en/use-4turesearchdata/archive-research-data/upload-your-data-in-our-data-archive/licencing/

DANS (n.d.). DANS EASY. https://easy.dans.knaw.nl/ui/home

DANS (2016). DANS license agreement. https://dans.knaw.nl/en/about/organisation-and-policy/legal-information/DANSlicenceagreementUK5.3DEF.pdf

DCC (2014). How to License Research Data. http://www.dcc.ac.uk/sites/default/files/documents/publications/reports/guides/How_To_License_Research_Data.pdf

Creative Commons (2017). Creative Commons licenties. https://creativecommons.org/licenses/

Creative Commons (n.d.a.). CC0 - "No rights reserverd". https://creativecommons.org/share-your-work/public-domain/cc0

Creative Commons (n.d.b.). CC0 use for data. https://creativecommons.org/share-your-work/public-domain/cc0

Github (n.d.). Choose a license. https://choosealicense.com/

GNU (n.d.). GNU general public license. https://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.en.html 

License Selector (n.d.). http://ufal.github.io/public-license-selector/

Open Source Initiative (n.d.a.). The MIT license. https://opensource.org/licenses/MIT

Open Source Initiative (n.d.b.). Apache License, version 2.0. https://opensource.org/licenses/MIT